نقطه نظر سه مستندساز درباره شیوه جدید برگزاری «سینما حقیقت»

سینماآنلاین_ پرستو خلعتبری: جشنواره «سینما حقیقت» رویدادی فرهنگی است که همه ساله به نمایش فیلم‌های مستند می‌پردازد. امسال اما همه‌گیری ویروس کرونا و لزوم دوری از تجمعات برگزاری جشنواره‌های فرهنگی را با اما اگرهایی روبه‌رو کرد. پس از جشنواره فیلم‌های کودک و نوجوان، «سینما حقیقت» دومین رویداد فرهنگی است که برگزار کنندگان آن خبر از برگزاری آنلاین دادند. به همین بهانه نظر چند مستندساز را  که در سال‌های مختلف در این جشنواره حضور داشتند را نسبت به برگزاری آنلاین پرسیدیم.

*روشن ماندن چراغ «سینماحقیقت» بدون بریز و بپاش اضافی

هادی آفریده از مستندسازانی است که موافق برگزاری «سینما حقیقت» به این شکل هستند. او با اشاره به مولفه‌هایی که درصورت رعایت توسط مسئولین برگزارکننده می‌تواند این اتفاق را به موفقیت برساند، گفت: من موافق این موضوع هستم اما به شرطی که سازمان‌ها، ارگان‌ها و مراکز دولتی که این بودجه‌ای را به برگزاری این رویداد اختصاص می‌دهند، با کمترین بریز و بپاش، رعایت شرایط هنرمندان و مشکلاتی که به دلیل کرونا برای آن‌ها به وجود آمده و درنظر گرفتن فقری که در میان هنرمندان اصیل، مستقل و مولف ایجاد شده است، جشنواره‌ای آبرومند برگزار کنند که چراغ سینمای مستند و فرهنگی ما روشن بماند، قطعا کاری ارزشمند است.

او افزود: اگر این جشنواره بخواهد به سمت پرخرجی برود و تبلیغاتی برای دولت باشد، موافق برگزاری آن نیستم. درصورتی که چراغ جشنواره روشن باشد و بودجه‌ای که هرسال به این رویداد می‌دادند را به سینماگران، هنرمندان و کسانی که چند ماه است که بیکارند و دچار مسائل معیشتی شده‌اند و کسی به فکرشان نیست چون آدم‌های نجیب، متفکر و هنرمندی هستند و مبتذل نیستند، اختصاص داده شود، اتفاق مثبتی است. چقدر خوب است که این جشنواره آنلاین برگزار شود و بقیه بودجه به تولید اختصاص یابد.

آفریده در پاسخ به این سوال که برگزاری آنلاین می‌تواند منجر به جذب بیشتر مخاطب شود یا نه، عنوان کرد: فکر نمی‌کنم مخاطب بیشتر شود چون زیرساخت‌های اینترنت در ایران ضعیف و ابتدایی است. مسائلی که ما در این مدت به دلیل کرونا از دورکاری‌ها، فضای آموزشی آنلاین و غیره که تجربه کردیم این را به همه ما ثابت کرد. همچنین هزینه اینترنت در ایران سنگین است که مشابه آن را در هیچ کشور دیگری ندیده‌ایم. ما در ایران هزینه بسیاری برای اینترنت ضعیف، کند و بی‌کیفیت می‌پردازیم. قطعا آدم‌ها برای این جشنواره‌ها هزینه سنگین اینترنت را متحمل نمی‌شوند تا فیلم‌ها را ببینند.

او ادامه داد: اگر در اروپا و آمریکا مردم سینما را از نتفلیکس بیش از پرده سینما دنبال می‌کنند به این دلیل است که تقریبا هزینه‌ای برای اینترنت نمی‌دهند. همچنین اینترنتی که آن‌ها دارند با اینترنت ما زمین تا آسمان تفاوت دارد. براین اساس فکر نمی‌کنم چندان استقبالی از جشنواره‌های آنلاین ما بشود.

این مستندساز در پایان تاکید کرد: آرزو می‌کنم تمام جشنواره‌ها؛ فیلم فجر، فیلم کوتاه، سینما حقیقت، کودک و غیره که چشم‌اندازی برای برگزاری آنلاین دارند، موفق باشند. اما بهتر است همه بودجه‌ای که صرف برگزاری می‌شود صرف تبلیعات نشود و به تولید کمک بکند. همه آدم‌ها در این کشور حق زندگی دارند نه یک طبقه خاص وابسته به دولت! همه هنرمندان مستقل باید کار کنند و از نظر معیشت بی‌نیاز باشند. به نظر من سازمان سینمایی، وزیر ارشاد، صدا و سیما، سازمان سینمایی اوج و سازمان تبلیغات اسلامی که بودجه‌های بسیار دارند باید به غیر از تبلیعات به معیشت هنرمندان هم فکر کنند. چون هنرمندان اصیل واقعا در فشارند و آن‌هایی که فیلم تجاری، سریال نمایش‌خانگی مبتذل و سریال‌های طنز سطحی می‌سازند، وضع خوبی دارند و نیاز به حمایت ندارند.

* برگزاری آنلاین «سینماحقیقت» بهتر از برگزار نشدن آن است

مهدی مطهر مستندساز و مدیرخانه مستند انقلاب اسلامی دیگر فیلمسازی است که فکر می‌کند برگزاری آنلاین «سینماحقیقت» بهتر از برگزار نشدن آن است. مطهر در این خصوص توضیح داد: با توجه به اینکه ماهیت جشنواره به برگزاری سالانه آن است و برگزار شدن آن مهم‌تر از نشدن است، این موضوع ایده بی‌راهی نیست. مضاف بر اینکه تجربه جشنواره‌های خارجی هم همین ایده را تقویت می‌کند. در دنیا هم به جز چند جشنواره که به مشکل محدود برگزار شد، مابقی همین‌کار را می‌کنند.

او در پاسخ به این سوال که بستر اینترنت در ایران پاسخگوی برگزاری آنلاین هست یا نه عنوان کرد: درخصوص بسته‌های اینترنتی و اکران‌ها تدبیرهایی در حال انجام است که فکر کنم برای برگزاری آنلاین جشنواره جواب‌گو باشد. در اکران آنلاین فیلم «خروج» در ابتدا حواشی و منتقدان بسیاری داشت اما در ادامه چندین فیلم دیگر به اکران آنلاین پیوستند. به نظرم از لحاظ مالی اتفاقی برای تهیه‌کننده فیلم افتاده که تصمیم گرفته این کار را کند. همین تدبیر اکران آنلاین را با تمرکز بیشتر برای جشنواره «سینما حقیقت» هم انجام می‌دهند.

مطهر ادامه داد: حداقل علاقمندان اصلی مستند استقبال می‌کنند و با توجه به اینکه در چه پلتفرمی، اعم از فیلیمو، نماوا و وی‌او‌دی‌های اصلی ارائه شود، شاید بخشی از بدنه مردمی هم به دیدن فیلم‌ها بپیوندند.

* بالاخره یک روزی به سمت نمایش آنلاین باید می‌رفتیم

در ادامه از علی خسروی که سال گذشته با مستند «قهرمان من» در جشنواره حضور داشت پرسیدی که چه نظری درخصوص برگزاری آنلاین جشنواره «سینما حقیقت» دارد که پاسخ داد: موافق برگزاری آنلاین جشنواره هستم اتفاقا با این روش اگر نمایش منظمی هم داشته باشد، تماشاچی‌ها هم بیشتر می‌شوند. ما باید بالاخره یک روزی به سمت نمایش آنلاین می‌رفتیم. من مستندم را به صورت آنلاین رونمایی کردم و فکر می‌کنم بستر برای برگزاری آنلاین جشنواره‌ها هم مهیا است. قطعا گرمی سالن سینما و هم‌نفس بودن با تماشاگر تاثیرگذار است اما در این شرایط که سلامتی واجب‌تر است، می‌توان به این اتفاق به چشم فرصت نگاه کرد. برگزار شدن به این شیوه بهتر از نشدن آن است.

براساس این گزارش، آنچه از صحبت‌های فیلمسازان در زمینه برگزاری آنلاین جشنواره «سینما حقیقت» برداشت می‌شود این است که برگزار شدن این رویداد فرهنگی در بستر اینترنت و به صورت آنلاین در بحران کنونی اتفاق خوبی است اگر مسئولین امر در اختصاص بودجه شفافیت داشته و با برنامه‌ریزی‌های کارشناسانه اقدام به برگزاری کنند. در این میان این اتفاق نیازمند همکاری موثر وزارت ارتباطات در فراهم‌سازی بستر مناسب برای برگزاری مطلوب این رویداد است. همچنین زمانبندی و مدیریت در نمایش فیلم‌ها نیز می‌تواند عامل دیگری باشد که برگزارکنندگان باید به آن توجه کنند.